Slikstoornis (dysfagie)

In deze folder geven we je informatie over de oorzaak, gevolgen en behandeling bij slikstoornissen.

Wat is dysfagie?

De medische benaming voor problemen met slikken is dysfagie. Om goed te kunnen slikken moeten de spieren van de lippen, tong, kaak, wangen en het strottenhoofd goed functioneren en samenwerken. Een veelvoorkomende oorzaak van dysfagie is een Cerebro Vasculair Accident (CVA). Ook wel beroerte genoemd. Andere oorzaken kunnen zijn:

• Spierziekte (bijvoorbeeld MS of ALS);

• Plaatselijke beschadigingen of belemmeringen, zoals gebitsproblemen, stijve keelspieren als gevolg van bestraling of operaties in het mond  - keelgebied;

• Algehele achteruitgang / verzwakking.

Wanneer er sprake is van een dysfagie, kunnen o.a. de volgende problemen optreden:

• Je verslikt je, waardoor je moet kuchen of hoesten tijdens eten en drinken

• Er loopt voedsel of vocht uit je mond

• je hebt moeite met het kauwen van voedsel

• Je kunt niet doorslikken

• De gevoeligheid van je mond kan verminderd zijn, waardoor je niet goed voelt wat er in je mond of keel gebeurt

• Er blijft voedsel in je wangzak zitten

• Er blijft voedsel in je keel steken

Bij verslikken wordt (een deel van) de voeding ingeademd en kan het in de luchtpijp terechtkomen, in plaats van in de slokdarm. Dit kan leiden tot een longontsteking. Daarnaast is er een risico op verstikking. Andere gevolgen zijn ongewenst gewichtsverlies, minder zin hebben in eten en drinken, vermijden van sociale gelegenheden (zoals uiteten gaan).

Wat doet de logopedist?

De logopedist onderzoekt het gevoel en functioneren van de spieren in je gezicht en voert een slikscreening uit om te beoordelen welke vormen van vocht en voeding je veilig kunt slikken.
Op basis van dit onderzoek wordt een behandeling gestart.

De behandeling kan bestaan uit:

• Dieet - aanpassingen: het eten of drinken wordt in een andere vorm geadviseerd. Bijvoorbeeld: ingedikte dranken of gemalen voeding.

• Compensatie: je leert tijdens het eten en drinken hoe je verslikken kan vermijden. Bijvoorbeeld: verandering van hoofdhouding of een andere manier van slikken.

• Slikrevalidatie: oefeningen om het slikken te verbeteren.

Indien nodig word je voor aanvullend onderzoek doorverwezen naar een KNO - arts of radioloog:

- Radiologisch slikonderzoek
Als de slikproblemen langere tijd aanhouden en onduidelijkheid blijft bestaan over het slikken kan met behulp van een röntgenapparaat bekeken worden hoe de slikbeweging en de voedselpassage verloopt. Ook wordt inzichtelijk of het slikken veiliger verloopt als in een aangepaste houding of op een speciale manier wordt geslikt.

- Endoscopisch slikonderzoek
Met een flexibel slangetje door de neus kan de slikactiviteit en het gevoel in de keel onderzocht worden.

Adviezen

De logopedist geeft adviezen op maat om het slikken zo veilig en prettig mogelijk te laten verlopen.

De volgende adviezen zijn voor je naaste omgeving in ieder geval belangrijk om in acht te nemen:

• Overleg altijd met de verpleging wat de persoon met dysfagie mag eten en drinken. Bied niet zonder overleg iets aan en geef geen eten of drinken vanuit thuis.

Als het is toegestaan dat je in het bijzijn van je naaste omgeving mag eten en drinken, let dan op het volgende:

• Goed rechtop zitten (bij voorkeur in de stoel) tijdens eten en drinken

• Zorg dat je mond goed schoon is voor het eten en drinken

• Zorg voor zo min mogelijk afleiding tijdens het eten of drinken

• Niet praten tijdens het eten of drinken

• Eet en drink in een rustig tempo

• Neem pas een volgende hap als de mond helemaal leeg is

• Zorg dat je mond goed schoon is na het eten en drinken, zodat er geen voedselresten achterblijven

Na ontslag uit het ziekenhuis

Wanneer na ontslag uit het ziekenhuis logopedische behandeling gewenst is, zal de logopedist van Bernhoven een overdracht sturen naar de logopedist in het revalidatiecentrum, verpleeghuis of vrijgevestigde praktijk.

Heb je nog vragen?

Heb jij of je naasten na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan contact op met je logopedist of afdeling logopedie.

• Logopedie via telefoonnummer 0413 - 40 19 35