Dieet bij chyluslekkage (lymfelekkage)

Je hebt het advies gekregen om het MCT-dieet te volgen in verband met een chyluslekkage. In deze folder lees je wat chyluslekkage is en wat het MCT-dieet inhoudt.

Wat is chyluslekkage?

Chyluslekkage treedt op door een beschadiging van een lymfevat. Er lekt dan ‘chylus’ oftewel lymfevocht uit een lymfevat. Lymfevocht bevat veel vet. Als dit lymfevocht in de buik- of borstholte loopt, dan kan dit de functie van andere organen verminderen. Ook gaan er vetten en daarmee energie verloren. Ook andere voedingsstoffen kunnen verloren gaan. Een lek in een lymfevat geneest soms vanzelf, dit gaat makkelijker als er minder lymfevocht uit de beschadiging lekt. Om deze redenen is het belangrijk om de lymfestroom te beperken. Dit kan door de inname van vetten (streng) te beperken.

Hoe verloopt de vertering van vetten?

Voeding die je eet wordt in de darmen verteerd tot kleinere deeltjes: voedingsstoffen. Vet is zo’n voedingsstof. De meeste vetten worden vanuit de darm opgenomen in lymfevaten. Vanuit de lymfevaten worden vetten vervoerd naar de bloedbaan. Vanuit de bloedbaan worden de vetten gebracht naar de plekken in het lichaam waar het nodig is.

De vetten in de voeding kunnen ingedeeld worden in twee groepen:

1. LCT-vetten. Dit zijn “long chain triglyceriden”, vetten met lange vetzuurketens. Deze komen het meeste voor in onze voeding. De LCT-vetten worden via lymfevocht (chylus) opgenomen in het lichaam.

2. MCT-vetten. Dit zijn “medium chain triglyceriden”, vetten met middellange vetzuurketens. De MCT-vetten worden na vertering vanuit de darmen direct opgenomen in het bloed.

Het beperken van de lymfestroom

Het beperken van de lymfestroom kan door LCT-vetten zo min mogelijk te nuttigen. Om tekorten in het eetpatroon te voorkomen is het belangrijk om speciale MCT-vetten toe te voegen. Deze MCT-vetten komen niet in de lymfevaten terecht en zorgen dus niet voor lymfelekkage.

Wanneer je enkel het LCT-vet uit de voeding weglaat, maar niet vervangt door MCT-vet, kan het op lange termijn leiden tot gewichtsverlies en een vitaminetekort. Vet levert namelijk 25-35% van de energie die je dagelijks nodig hebt en zorgt voor opname van vitamine A, D, E en K. Daarom start je met een MCT-dieet.

Algemene richtlijnen

Verlaag de totale hoeveelheid vet in je voeding.

Een overzicht van geschikte- en ongeschikte voedingsmiddelen vindt je op pagina 4 t/m 7.
Gebruik geen gewone halvarine, margarine, olie en/of bak- en braadvet.
Gebruik alleen magere voedingsmiddelen.
Gebruik geen gepaneerde gerechten (hier trekt veel vet in).
Wees voorzichtig met het gebruik van kant-en-klare voedingsmiddelen en gerechten, deze bevatten vaak veel vet.
Wees matig met het gebruik van de toegestane vetarme versnaperingen.

Praktische adviezen

Op het begin kunnen maag-darmproblemen ontstaan, bijvoorbeeld oprispingen, een opgeblazen gevoel, misselijkheid en diarree. Deze klachten verdwijnen na een aantal dagen. Het is daarom goed om te beginnen met een kleine hoeveelheid MCT-vet en deze hoeveelheid langzaam uit te breiden. Ook kunnen de klachten worden beperkt door het goed verspreiden van de MCT-vetten. Bij voorkeur in onverhitte vorm (als broodsmeersel of een klontje in de warme maaltijd na bereiding). De ervaring leert dat 40 à 50 gram MCT-vet per dag goed wordt verdragen.
MCT-margarine/olie kan worden gebruikt zoals gewone margarine en olie. MCT-margarine rookt eerder, bij bakken slaat gemakkelijker de vlam in de pan. Bewaar de MCT-margarine koel en vooral goed droog. Als de temperatuur boven kamertemperatuur komt, treedt ontmenging op. Bij bederf wordt de smaak bitter en onaangenaam.
Onverhit smaakt de MCT-margarine beter dan verhit. Als de smaak van vlees gebakken in MCT-margarine niet acceptabel is kan deze hoeveelheid (ca. 15 gram) ook verwerkt worden in aardappelen en groenten. Het vlees kan dan bijvoorbeeld gekookt worden in ontvette bouillon.
MCT-margarine heeft de voorkeur boven de MCT-olie. MCT-margarine bevat namelijk in-vet-oplosbare vitaminen.
Bak vlees, vis of vleesvervanging in MCT-margarine of olie. Gebruik niet de boter waarin het vlees of vervanging is gebakken, maar voeg een klontje MCT-margarine toe aan bijv. de groente of aardappelen.
Maak een jus van bijvoorbeeld water of bouillon met vleesjus op poederbasis. Voeg hieraan toe: bijvoorbeeld tomaten(puree), ui en/of prei en/of een scheutje ketjap en/of kruiden/specerijen naar smaak.
Gebruik frites en andere gefrituurde of gebakken aardappelgerechten alleen als ze bereid zijn in MCT-vet/olie. Je kunt hierbij ook gebruik maken van de oven of airfryer.
Besmeer de boterham met MCT-margarine, dit is belangrijk omdat dit de in vet oplosbare vitaminen levert: A, D, E en K. Zonder dit te gebruiken kan er een tekort ontstaan. Tip: Smeer de eerste sneetjes wat royaler en sluit af met een sneetje zonder margarine en smakelijk beleg.

Verkrijgbaarheid MCT-margarine en MCT-olie.

MCT-olie en MCT-margarine zijn niet te koop in de supermarkt. Er zijn een aantal gespecialiseerde bedrijven die MCT-producten leveren. Het verschilt per zorgverzekeraar of zij de MCT-margarine en/of de MCT-olie vergoeden. De producten zijn te koop via:

- Kopra Trading: olie en margarine. Zij hebben daarnaast ook andere producten zoals o.a. spreads voor op brood, koekjes of cakejes. http://www.kopra-trading.com/. E-mail: mctinfo@kopra-trading.com. Telefoon: 0478-531311.

- Sorgente (facilitair bedrijf): alleen MCT-olie (geen margarine). Website: www.sorgente.nl

- Mediq Tefa (facilitair bedrijf): alleen MCT-olie (geen margarine). Website: www.mediqtefa.nl

Bij het MCT-dieet is het soms lastig om voldoende energie (kilocalorieën) binnen te krijgen omdat je alleen magere producten mag gebruiken. Hierdoor kan je onbedoeld afvallen. Als dit het geval is, overleg dan met je diëtist. Zo nodig kan er (vetvrije of MCT-)drinkvoeding worden voorgeschreven.

Dieetbevestiging

Onkosten die je maakt voor je dieet kun je als dieetkosten aftrekken bij de belastingaangifte. Bekijk de actuele informatie hierover op de site van de belastingdienst.

Heb je nog vragen?

Neem dan contact op met het secretariaat van de afdeling diëtetiek. Wij zijn op kantoortijden bereikbaar.
Telefoonnummer: 0413-402250

E-mailadres: dietetiek@bernhoven.nl

Overzicht voedingsmiddelen

Productgroep	Geschikt	Ongeschikt
Brood en broodsoorten	Alle gewone broodsoorten zonder noten, pitten en zaden, beschuit, knäckebröd, Matze, ontbijtkoek (naturel, volkoren, vruchten, gember), Cracottes, rijstewafels, krenten- en rozijnenbrood zonder spijs, roggebrood, toast, cornflakes, muesli zonder noten, pap van ontbijtgranen, bereid met magere melk en karnemelkspap.	Alle luxe broodsoorten (met noten, pitten, zaden), suikerbrood, knäckebröd met sesam, cream crackers, mini crackers, snack cups, party crackers, croissant, brood met spijs, muesli met noten, cruesli, pap bereid met halfvolle of volle melk, Ontbijtgranen (producten) met chocolade, saucijzenbroodje, kaasbroodje en overige broodjes van bladerdeeg.
Boter, margarine, halvarine, olie, bak- en braadvet	MCT-olie, MCT-margarine.*	Halvarine, margarine, roomboter, olie, bak- en braadproducten, kokosolie, margarine met kokosvet.
Hartig broodbeleg	Alle soorten 20+ kaas en 20+ smeerkaas, Zwitserse strooikaas, magere kwark, cottage cheese of hüttenkäse of magere kruidenkaas. Magere vleeswaren zoals achterham, schouderham, beenham, casselerrib, varkensfricandeau, kalfs- en runderrollade, rookvlees, rosbief, kiprollade, kipfilet, kalkoenfilet, kalkoenham, kalkoenrollade, ongelardeerde lever, rundertong. Rauwkost: tomaat, komkommer, paprika, wortel, sla, tuinkers. Marmite ®.	Alle soorten (vol)vette kaas en roomkaas met een vetgehalte hoger dan 20+, roomkwark, kant- en klare kruidenkwark, geitenkaas, schapenkaas, vette buitenlandse kaassoorten, Parmezaanse kaas. Vette vleeswaren, zoals bacon, corned beef, gebraden gehakt, salami, leverkaas, luncheon meat, kalfspastei, alle worstsoorten, rauwe ham, paté, filet american, gelardeerde lever, spek, zure zult, hoofdkaas, kant en klare broodsalades (bijvoorbeeld met vlees, vis en ei). Sandwichspread, pindakaas, notenpasta, houmous en tahin (sesampasta).
Zoet beleg	Jam, marmelade, vruchtenhagel, honing, schenkstroop, appel- en perenstroop, (basterd)suiker, (gestampte) muisjes, plakjes fruit.	Kokosbrood, chocoladehagelslag, chocoladevlokken, chocoladepasta, hazelnootpasta, chocoladeboter, Speculoos ®.
Vlees en gevogelte	Mager kalfs-, rund-, paarden- of varkensvlees, bijvoorbeeld bieflap, biefstuk, ossenhaas, rosbief, tartaar, magere runder- of kalfslappen, runderrollade, runderlever, sukadelappen, haaskarbonade, fricandeau, varkenshaas, hamlappen, magere varkenslappen, varkensoester, varkensfilet, varkenslever, tong, nier, zwezerik, hersenen. Vlees van ree, paard, geit, konijn, haas, struisvogel. Gevogelte zonder vel, zoals: kipfilet, kiprollade, kalkoenfilet, kalkoenrollade.	Alle soorten vet kalfs-, rund-, varkens-, schapen- en lamsvlees, worstsoorten, alle soorten gehakt, spek, merg, kroketten, frikadellen, kipcorn, kipnuggets, loempia en dergelijke. Gevogelte met vel, zoals; kippenpoot, fazant, eend.
Vis, schaal- en schelpdieren	Magere vissoorten bijvoorbeeld bot, schelvis, kabeljauw, wijting, rode poon, koolvis, schar, tong, schol, tarbot, rog, zeelt, zeewolf, forel, baars, krab, kreeft, inktvis, mosselen, oesters, garnalen, tonijn op water.	Vette vissoorten, bijvoorbeeld zoute en zure haring, bokking, zalm, makreel, heilbot, kaviaar, schelvislever, hom, kuit, paling, kant-en-klare vissalade, sprot, ansjovis, sardines, visconserven, vissticks, lekkerbek, gebakken en gefrituurde vis.
Ei- en eiergerechten en vegetarische vleesvervangers	Wit van ei. Vetarme vleesvervangers met minder dan 10 gram vet/ 100 gram (inclusief tahoe, tempeh).	(Producten met) eidooier, eiersalade, omelet. Vettere vleesvervangers zoals: vegetarische burgers en kaasburger.
Jus, sauzen en dressings	Juspoeder bereid met water, jus en saus bereid met MCT-olie, saus op tomatenbasis zoals tomatenketchup, curryketchup, barbecue-, pasta-, sjaslieksaus, mosterd, piccalilly, mango chutney, vruchtendessertsaus, kant-en-klare dressings zonder olie.	Jus en saus bereid met boter, margarine of olie, mayonaise, fritessaus, slasaus, cocktailsaus, kerriesaus, halvanaise, sauzen en dressings op oliebasis, satésaus, zure room (ook light), crème fraîche, jus op basis van een zakje met > 3% vet, chocolade dessertsaus, pesto.
Groente, peulvruchten en fruit	Alle soorten groenten, fruit rauwkost en peulvruchten, behalve avocado.	Diepvriesgroenten à la crème, avocado, kant-en-klare salades, olijven, kokosnoot.
Aardappelen, rijst en deegwaren	Gekookte aardappelen, aardappelpuree gemaakt met magere melk en MCT-margarine, in MCT-olie gebakken aardappelen, rijst, macaroni, spaghetti, vermicelli, mie, mihoen, couscous- zonder vet bereid.	Aardappelpuree bereid met halfvolle of volle melk, in boter, margarine of olie gebakken aardappelen, aardappelkroketten, -soesjes, rösti, patat frites, bami en nasi goreng bereid met boter, margarine of olie. Patat (ook ovenfrites en voorgebakken frites), kant-en-klare maaltijden zoals stamppot, lasagne, pizza, en huzarensalade.
Nagerechten	Fruit, blikfruit, vruchtenmoes, alle soorten pap, vla of pudding bereid van magere melk of karnemelk, hangop, magere kwark en magere yoghurt (met vruchten), waterijs, sorbetijs, mager yoghurtijs.	Nagerechten bereid met volle of halfvolle melk, eidooier, boter of margarine, slagroom, zure room, caloriearme toppings, roomijs, volle yoghurtijs, halfvolle en volle yoghurt en vla (met vruchten).
Bindmiddelen	Tarwevlokken, gerstvlokken, gierstvlokken, havervlokken, tarwekiemen, zemelen, gepofte rijst, bloem, maïzena, aardappelmeel, gelatine, agar-agar.	Kant-en-klare deegmengsels met boter of margarine, ei, chocolade, cakemix, korstmix, bladerdeeg en filodeeg, paneermeel.
Kruiden, specerijen en smaakstoffen	Alle verse en geconserveerde kruiden en specerijen, kruidenmengsels, zout, citroensap, azijn, gistextract, kappertjes, sambal, ketjap, soeparoma, strooiaroma, gember, krenten, rozijnen, mixed pickles, gedroogde bami- en nasikruiden, Marmite ®.	Sauzen op oliebasis, kant-en-klare sauzen met uitzondering van de hiernaast genoemde, bouillonblokje/ -poeder.
Soep	Ontvette bouillon van mager vlees, vis, kip, bouillontabletten, bouillonkorrels, bouillon van groente, heldere soep uit pakjes.	Niet ontvette bouillon van vlees, vis, kip, soep uit glas/ blik of diepvries, gebonden soep uit pakjes, zelfbereide soep met “ongeschikte” ingrediënten.
Versnaperingen	Zuurtje, drop, pepermunt, waterborstplaat, vruchtenkoekje, kauwgom, schuimpje, ontbijtkoek (naturel, volkoren, vruchten, gember), kaneelbiscuit, lange vinger, taai taai, eierkoek, vruchtenvlaai gemaakt van gistdeeg, koekjes en gebak bereid met MCT-olie / MCT-margarine. Soepstengels, rijstwafel, matig gebruik van zoutjes als pepsels, Japanse rijst zoutjes zonder pinda’s, blokjes 20+ kaas, popcorn. Rauwe groente, augurk, (zilver)ui.	Engelse drop, marsepein, roomboterborstplaat, chocolade, bonbon, koekjes en gebak bereid met boter of margarine, eieren, amandelspijs, crème au beurre of kokos zoals speculaas, sprits, gevulde koek, kano, kruidkoek, cake. Oliebol, appelbeignet, flensje, pannenkoek. Noten, pinda’s, zaden en pitten (zoals zonnebloempitten, sesamzaad), studentenhaver, olijven, chips en andere aardappelzoutjes (ook light), zoute koekjes, kaasstengels, snacks zoals bitterballen, kroketten, loempia’s, slaatjes.
Alcoholische dranken	Bier, wijn, likeur zonder ei of room.	Advocaat en roomlikeur.
Dranken	Thee en koffie (zwart of met magere melk(poeder)), magere melk, magere chocolademelk, karnemelk, magere yoghurt, magere drinkyoghurt, mineraalwater, tomatensap, groentesap, vruchtensap, limonade, frisdrank.	Halfvolle en volle melk, halfvolle en volle chocolademelk, halfvolle en volle yoghurt en drinkyoghurt, amandeldrink, sojadrink, rijstdrink, koffieroom en halfvolle en volle koffiemelk (poeder).
Medische voedingen (dit is enkel op voorschrift van een diëtist)	Koolhydraatmodules zoals: Fantomalt en Nutrical (Nutricia). Eiwitmodules zoals: Protifar (Nutricia), Prosource (GLNP BV) of Whey Protein Powder. MCT-vetten zoals: - In poedervorm: MCTprocal (Vitaflo) - In vetemulsie: Liquigen (Nutricia), Betaquick (Vitaflo) Drinkvoeding zoals: - Zonder vet (op sapbasis): Nutridrink Juice Style (Nutricia), Provide Xtra (Fresenius), Provide Xtra (Fresenius), Enlive plus (Abbott), Resource fruit (Nestlé). - Met voornamelijk MCT-vetten (<10 energie% LCT): Vital 1.5 kcal (Abbott).	Energierijke combinatiemodules met koolhydraten en vet (Basecal, DuoCal, Energivit). Energie en eiwitrijk poeder zoals Nutridrink Powder of Resource Complete. Een vetemulsie op LCT-basis, zoals Calogen, Carbzero, Fresubin 5 kcal shot. Kant en klare energie- en eiwitrijke drinkvoeding en pudding (op melk- en yoghurtbasis).

Bron: Radboudumc.

Deze pagina downloaden

Deze pagina delen op