Hoortoestel

Een hoortoestel

Algemeen

Uit onderzoek is gebleken dat je in een bepaalde mate slechthorend bent. Je behandelend arts heeft met je gesproken over de mogelijkheid van een hoortoestel en je doorverwezen naar een audicien. Bij de audicien krijg je eerst een hoortoestel ‘op proef’, zodat je kunt ervaren wat een hoortoestel voor jou kan betekenen.

In deze folder vind je informatie over gehoorverlies, de verschillende hoortoestellen, de proefperiode en de vergoeding van een hoortoestel.

Hoe werkt het oor?

Geluid is een trilling. De oorschelp vangt deze trilling op en geeft hem door aan de gehoorgang. In de gehoorgang bevindt zich het trommelvlies. Het trommelvlies begint te trillen en geeft zo het geluid door aan het middenoor. In het middenoor zitten de gehoorbeentjes: hamer, aambeeld en stijgbeugel. Deze gehoorbeentjes komen in beweging en geven de trilling door aan het binnenoor. Het binnenoor bestaat uit het slakkenhuis en het evenwichtsorgaan. Het slakkenhuis is een soort buisje dat opgerold is in de vorm van een slakkenhuis. In dit buisje zit vloeistof die door de trilling van de stijgbeugel ook in trilling wordt gebracht. Door het trillen van de vloeistof worden vervolgens haarcellen, die zich in de wand van het slakkenhuis bevinden, geprikkeld. De haarcellen prikkelen op hun beurt de gehoorzenuw. Via de gehoorzenuw worden signalen doorgegeven aan die gedeelten van de hersenen waar gewaarwording van geluid en spraak / taal plaatsvindt.

Wat is slechthorendheid

Sommige mensen denken ten onrechte dat slechthorendheid alleen betekent dat mensen geluiden niet meer hard genoeg horen. Vaak echter zijn er ook andere klachten:

• De andere geluiden worden vervormd. Sommige geluiden klinken doffer, terwijl andere weer scherper klinken.
• Het oor wordt extra gevoelig voor harde geluiden, waardoor deze als pijnlijk kunnen worden ervaren.
• Meer last van omgevingslawaai. Bijvoorbeeld op feestje, vergaderingen, achtergrondmuziek.
• Verminderd vermogen om de richting van het geluid te bepalen. M.a.w. men weet niet waar het geluid vandaan komt.

Soorten slechthorendheid

Er kunnen zich 3 verschillende soorten afwijkingen voordoen:

• Bij afwijkingen in het uitwendige oor of in het middenoor worden de geluiden niet goed doorgegeven aan het slakkenhuis. Er wordt dan gesproken over geleidingsverlies. De geluiden klinken dan zachter.
• Bij afwijkingen in het slakkenhuis of de gehoorzenuw wordt gesproken over perceptieverlies. De geluiden klinken dan niet alleen zachter, maar kunnen ook enigszins vervormd worden. Harde geluiden kunnen daardoor pijnlijk of onaangenaam zijn.
• Van een gemengd verlies spreekt men wanneer er zowel een geleidingsverlies als ene perceptieverlies is.

Sociale gevolgen van slechthorendheid

Gehoorverlies is onzichtbaar en wordt daardoor niet altijd door anderen begrepen. Dit kan er voor zorgen dat men moeite heeft om sociale of collegiale contacten te onderhouden. Veel mensen met een gehoorverlies ervaren gevoelens van onzekerheid, geïsoleerd zijn of frustratie. Andere mensen raken vaak geprikkeld omdat ze hun woorden vaak moeten herhalen.

Behandeling van gehoorverlies

Door middel van een gehooronderzoek (toon- en spraakaudiometrie) wordt bepaald welk gehoorverlies je hebt. Tevens wordt er bekeken wat de ernst is en bij welke toonhoogte je klachten optreden. Daarna bekijkt de KNO-arts in overleg met je wat in jou geval de beste mogelijkheden zijn om je gehoorverlies te behandelen. In zekere gevallen word je geadviseerd 1 of 2 hoortoestellen te proberen.

Hoortoestellen

Hoe werkt een hoortoestel?

Een hoortoestel is een hulpmiddel waarmee geluid wordt versterkt en doorgegeven aan het niet meer goed functionerende oor. Er zijn vele soorten en gradaties van gehoorverlies. Sommige mensen horen de lage tonen niet meer goed, terwijl anderen juist de hoge tonen niet meer goed horen. Omdat er verschillende soorten gehoorverlies bestaan, zijn er ook verschillende soorten hoortoestellen. In het algemeen dienen hoortoestellen echter allemaal om het geluid te versterken. Ze bestaan in principe allemaal uit een microfoon die het geluid opvangt, een versterker die het geluid versterkt en een telefoon (luidspreker) die het geluid doorgeeft.

De verschillende soorten hoortoestellen

De verschillende soorten hoortoestellen hebben allemaal hun eigen kenmerken: sommige versterken met name de hoge tonen, andere versterken weer de lage tonen. Daarnaast verschillen de toestellen in de hoeveelheid versterking die ze kunnen geven. Hoortoestellen die maar weinig versterken zijn alleen geschikt voor mensen met licht gehoorverlies. Het spreekt vanzelf dat hoortoestellen met een groot versterkend vermogen geschikt zijn voor mensen met een groot gehoorverlies.

Er is een aantal typen te onderscheiden:

• diep in de gehoorgang (CIC)
  Geschikt bij lichte tot middelmatige slechthorendheid en voldoende ruimte in de gehoorgang.
• in de gehoorgang (MIHO)
  Geschikt bij gemiddelde slechthorendheid en voldoende ruimte in de gehoorgang.
• achter het oor (AHO)
  geschikt bij alle soorten van slechthorendheid.
• achter het oor (AHO) met "open aanpassing")
  Dit is een klein model AHO met een universeel klein siliconen oorstukje (een parapluutje of oorspeentje) voor licht tot middelmatige slechthorendheid.

Het kiezen van een hoortoestel

Voor een goede keuze van een hoortoestel is het belangrijk om te weten in welke verschillende situaties je hulp bij het horen of verstaan wilt, alleen verstaan in een tweegesprek? Ook onderdrukken van harde geluiden? Horen van zachte geluiden? Verstaan in gezelschap?
Bij je keuze zijn ook andere zaken van belang. Denk bijvoorbeeld aan de eigen financiële bijdrage in de aanschafkosten of de vraag of je een voorkeur hebt voor een ‘in het oor-‘of ‘achter het oor toestel’.

Behandeling van gehoorverlies met een hoortoestel

Een hoortoestel en dan…..

Wanneer in overleg met jou besloten is dat 1 of 2 hoortoestellen de beste optie zijn om je gehoorverlies te behandelen, zal je KNO-arts een proefaanpassing aanvragen en je een voorschrift meegeven voor de audicien. Een audicien is een deskundige op het gebied van hoortoestellen. De audicien:

• legt uit en geeft advies over de verschillende hoortoestellen;
• maakt een afdruk voor het oorstukje;
• levert het hoortoestel en stelt het af.

Je krijgt het hoortoestel mee om het uit te proberen. De audicien begeleidt je tijdens de hele proefperiode.

De proefperiode duurt meestal 2 maanden. Dit is nodig om het hoortoestel goed af te stemmen op jouw gehoorverlies. Via regelmatige bezoeken aan de audicien wordt het hoortoestel tijdens de proefperiode op basis van jouw wensen en/of klachten afgesteld. Als dat nodig is, kan de proefperiode langer dan 2 maanden duren.

Als het niet lukt om het hoortoestel goed af te stellen binnen een aantal bezoeken, overleg dan met je audicien of een ander hoortoestel misschien een betere oplossing is. Bespreek dit voor het einde van de proefperiode en geef aan dat je graag een nieuwe proefperiode wilt afspreken voor een ander toestel.

Als het nodig is (bijvoorbeeld omdat je slecht ter been bent), kan de proefaanpassing ook bij jou thuis plaatsvinden.

Resultaat

Een hoortoestel kan je helpen om geluiden beter te horen en mogelijk ook gesprekken beter te verstaan. Hoe goed dit lukt, hangt van verschillende factoren af. Een belangrijke factor ben jijzelf. Horen doet een mens van nature, maar het kan moeilijk zijn om te beginnen. Een baby hoort wel, maar moet leren gericht te luisteren. Dit kost tijd en inspanning.

Voor het gebruik van 1 of 2 hoortoestellen geldt hetzelfde: horen met versterking moet je leren. Je moet wennen aan het hoortoestel.

Ondanks de mogelijkheden van hoortoestellen, moet je er rekening mee houden dat ze altijd beperkingen hebben en nooit zo goed werken als een normaal oor. Vooral in situaties met veel omgevingslawaai is de gehoorwinst beperkt. Houd ook in gedachten dat je moet wennen aan de geluiden en stemmen zoals die klinken via een hoortoestel.

Aankoop van het hoortoestel

Na de proefperiode kun je besluiten om het hoortoestel aan te schaffen. De proefaanpassing verplicht je tot niets! Als het hoortoestel naar tevredenheid werkt en je besluit het toestel te kopen, stuurt de audicien enkele meetgegevens en een beoordelingslijst naar je KNO-arts. Soms is het nodig dat je eerst nog een bezoek brengt aan de KNO-arts, zodat deze de aanpassing kan controleren.

Vergoeding door de zorgverzekeraar

Samen met de audicien zorgt de KNO-arts voor de financiële afhandeling van de aankoop van het hoortoestel via je zorgverzekeraar. Je krijgt de rekening van de audicien voor het gedeelte van de kosten dat niet vergoed wordt door je zorgverzekeraar; dit is je eigen bijdrage. (Het kan zijn dat je via een aanvullend pakket recht hebt op extra vergoeding. Dit moet je zelf regelen met je zorgverzekeraar.)

Om in aanmerking te komen voor de basisvergoeding van je zorgverzekeraar, gelden een aantal voorwaarden:

• je gehoorverlies moet een minimale omvang hebben;
• het hoortoestel moet goed functioneren;
• je moet tevreden zijn met het resultaat.

Als je kiest voor een duurder hoortoestel, betaal je een hogere eigen bijdrage, maar dit verschilt per zorgverzekeraar. Je audicien kan je informeren over de eigen bijdrage per toestel.

Soms is het mogelijk om een extra aanvullende vergoeding te krijgen via de bijstandsregeling in je gemeente. Ook dit moet je zelf regelen.

Het is wettelijk geregeld dat kinderen onder de zestien jaar recht hebben op een verwijzing naar een audiologisch centrum voor therapie van slechthorendheid met hulp van een hoortoestel.

Heb je nog vragen?

Wanneer je na het lezen van deze folder vragen hebt, neem dan gerust contact op met je audicien of eventueel met de polikliniek KNO-heelkunde.

Telefoonnummer: 0413 - 40 19 47.

Aanvullende informatie

Voor meer algemene informatie over slechthorendheid en hoortoestellen kun je terecht op de website van de Nederlandse Vereniging voor KNO-heelkunde: www.kno.nl

Daarnaast is er de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS). De NVVS is een vereniging voor mensen met hoorproblemen. De vereniging geeft voorlichting, organiseert lotgenotencontact en komt op voor de belangen van mensen met hoorproblemen.

Telefoonnummer: 030 - 261 76 16 / website: www.nvvs.nl