Orthostase

Orthostase betekent dat uw bloeddruk lager wordt als u gaat staan, of als u van houding verandert. Uw dokter heeft vastgesteld dat u last heeft van orthostase. In deze folder leggen we u uit wat u moet doen bij een lage bloeddruk en hoe u een lage bloeddruk kunt voorkomen.

Wat zijn de klachten?

U kunt de volgende klachten krijgen als u gaat staan en uw bloeddruk te laag is:

• duizeligheid, draaierigheid en/of licht in het hoofd worden
• hoofdpijn
• slecht zien, wazig zicht of zwart voor de ogen worden
• slap, moe, wankel ter been
• pijn in schouder en nek
• vallen
• flauwvallen

De klachten van duizeligheid of licht worden in het hoofd treden op wanneer de doorbloeding van het hoofd (en de hersenen) onvoldoende is, zoals:

• bij het opstaan
• na het eten (het bloed gaat dan met name naar de darmen)
• wanneer u bepaalde medicijnen gebruikt, bijvoorbeeld plastabletten of medicijnen tegen hoge bloeddruk
• na een warm bad of douche (de bloedvaten van de huid staan dan wijd open)

Wat is de oorzaak?

Als u ligt en u komt overeind om op te staan, verplaatst het bloed zich naar de buik en de benen. Hierdoor wordt het hart minder goed met bloed gevuld en neemt de hoeveelheid bloed die het hart per minuut in de slagaders pompt af. Daardoor daalt de bloeddruk.
Als uw bloeddruk daalt wordt dit meteen opgemerkt door de grote lichaamsslagader en de beide halsslagaders. Uw lichaam reageert hierop door het vernauwen van de bloedvaten en het versnellen van uw hartslag. Dit zorgt ervoor dat de bloeddruk snel weer normaal wordt.
Maar als u last heeft van orthostase werkt uw lichaam niet meer zo goed. De vernauwing van de bloedvaten en het meer worden van uw hartslag is dan verstoord. Omdat daardoor uw bloeddruk zich niet op tijd kan herstellen, krijgt u klachten als duizeligheid, hoofdpijn en dergelijke.

Doordat uw bloeddruk langer laag blijft, pompt het hart tijdelijk niet genoeg bloed naar de hersenen. Hierdoor kunt u vallen.

Wanneer komt orthostase voor?

Orthostasekomt vaak voor op hogere leeftijd en is op zichzelf onschuldig.
Het komt vaker voor bij verschillende ziekten, zoals de ziekte van Parkinson, suikerziekte of bij het gebruik van bepaalde medicijnen, die bijvoorbeeld bloeddrukverlagend werken.
Ook een verminderde inname van vocht of braken en/of diarree kan orthostase geven.
Wat bij u precies de oorzaak is, bespreekt uw dokter met u.

Hoe kunnen de klachten minder worden?

Als de oorzaak bij komt door het gebruik van bepaalde medicijnen, dan verandert de dokter uw medicijnen.
U krijgt van uw dokter adviezen hoe u een betere houding kunt aannemen om de klachten te verminderen.
Helpen de verandering van medicijnen en/of de adviezen voor een betere houding niet genoeg, dan kan de dokter steunkousen voorschrijven. Misschien moeten uw benen eerst gezwachteld worden om passende steunkousen aan te kunnen meten. U kunt ook zelf uw klachten verminderen door oefeningen te doen.

Welke oefeningen kunt u doen?

• Kuitspieren aanspannen voordat u opstaat uit bed of uit een stoel of bank.
• Wanneer u wakker wordt en opstaat, kom dan rustig overeind, blijf even zitten en laat uw benen even bungelen.
• Als u duizelig wordt terwijl u staat, ga dan zitten in een stoel en doe als het kan uw benen omhoog.
• Als de klachten minder worden, kunt u weer voorzichtig overeind komen.

Andere adviezen

• Vermijd langdurig stilstaan
• Als u klachten heeft als u staat, kunt u de benen kruisen en op beide benen stevig gaan staan. Op deze manier kan er minder bloed wegzakken. Ook kunt u op de plaats marcheren. Sommige patiënten nemen een opvouwbaar stoeltje mee. Ze kunnen dan gaan zitten als ze klachten krijgen.
• Slaap met het hoofdeinde iets omhoog.
  Zet het bed met het hoofdeinde omhoog op ongeveer 30 graden.
• Sta rustig op als u heeft gezeten.
• Wandel regelmatig, afhankelijk van uw conditie.
  Streef naar een half uur per dag.
• Drink minimaal anderhalve liter per dag, tenzij uw arts anders voorschrijft. Water, thee en vruchtensap vallen binnen deze anderhalve liter, alcoholische dranken niet.
• Drink een glas water voordat u opstaat. Ook koffie kan een positief effect hebben.
• Vermijd een zoutloos dieet, tenzij uw arts anders voorschrijft.
• Vermijd het gaan liggen overdag, rust bij voorkeur in een stoel.
• Wees extra alert in een warme omgeving omdat de huiddoorbloeding dan toeneemt.
• Vermijd heet baden of douchen.

Heeft u nog vragen?

Deze brochure is een aanvulling op het gesprek met uw behandelend dokter. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan gerust.

• Polikliniek geriatrie: 0413 - 40 19 84, route 120J