Thiopurines
Je Maag-Darm-Leverarts heeft je een geneesmiddel uit de groep thiopurines voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
Voorbeelden uit de groep van thiopurines zijn:
- Azathioprine (Imuran®)
- 6-mercaptopurine (Purinethol®)
- 6-thioguanine (Thiosix®, Lanvis®)
In deze folder lees je hoe deze geneesmiddelen werken, welke bijwerkingen ze kunnen hebben en welke medische controles nodig zijn bij deze behandeling.
De oorzaak van de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa is niet bekend. Elke behandeling met medicijnen richt zich op het onderdrukken van ontstekingsreacties om de klachten te verminderen en problemen door de ziekte te verkleinen. Medicijnen kunnen de darmontsteking onderdrukken, maar genezen de ziekte niet voorgoed. Als de dosering wordt verlaagd of als je stopt met de medicatie, kunnen je klachten terugkomen.
Wanneer je de bijsluiter leest van een geneesmiddel uit de groep thiopurines, zie je misschien dat het medicijn ook wordt gebruikt bij de behandeling van kanker. Schrik hier niet van. Jij krijgt een lage dosis van deze medicijnen. Daardoor komen de genoemde bijwerkingen minder vaak voor en zijn ze minder heftig. Bij een hoge dosis remt en doodt het medicijn snelgroeiende cellen, wat vooral bij kankerbehandeling nodig is.
Dit is belangrijk om te weten, omdat de bijsluiter die je van de apotheek krijgt vaak gericht is op mensen met kwaadaardige aandoeningen, zoals kanker. Op de verpakking van de medicijnen staat daarom altijd een gele sticker met de tekst "risicovolle stof."
De maatregelen die gelden voor het gebruik van een risicovolle stof zijn echter niet van toepassing op jou.
Hoeveelheid en gebruik
- Azathioprine (Imuran® ) is er in tabletten van 25 of 50 mg.
- 6-Mercaptopurine ( Puri-Nethol® ) is er in tabletten van 50 mg.
- 6-thioguanine (thiosix® en lanvis ®) is te krijgen in tabletten van 10 en 20mg.
In de bijsluiter staat dat je het medicijn niet mag breken om de juiste hoeveelheid te krijgen. Voor jou geldt dat niet. Om de juiste dosering te krijgen, mag je de pillen dus wel breken.
- De MDL-arts bepaalt de hoeveelheid aan de hand van je gewicht en bloedonderzoeken.
- Als het bij je goed werkt, kun je het jarenlang blijven gebruiken. Als het middel bij je niet werkt of als je te veel last hebt van bijwerkingen, adviseert de MDL-arts je het gebruik te stoppen.
- Na dat je begonnen bent het geneesmiddel kan het twee tot drie maanden duren voordat het een zo goed mogelijke werking heeft bereikt.
Inname
- Volg het inname advies van de apotheek
- Je kunt de tabletten doorslikken met eten of water. Het is de bedoeling dat je de tabletten/capsule helemaal doorslikt.
- Het maakt niet uit of de medicatie 's ochtends of 's avonds ingenomen wordt. Als je het maar in een vast ritme doet.
Wat te doen als je het een keer vergeten bent?
Als je vergeten bent de tabletten in te nemen, neem ze dan op een later tijdstip diezelfde dag in. Als je moet overgeven binnen twee uur nadat je de tabletten hebt ingenomen, neem dan opnieuw de tabletten in.
Mogelijke bijwerkingen
Over het algemeen wordt het goed verdragen. De meeste bijwerkingen merk je in de eerste weken na het starten.
Op korte termijn:
- Misselijkheid, overgeven, verminderde eetlust, of diarree.
- Koorts
- Huiduitslag (vooral bij zonnig weer en zonnebank).
- Spierpijn
- Een ontsteking van de alvleesklier. Deze klier is gevoelig voor een aantal medicijnen waaronder thiopurines. Typische klachten zijn pijn in de bovenbuik, soms uitstralend naar de rug. Het gaat gepaard met misselijkheid, braken, gevoel van ziek zijn met koorts en eventuele koude rillingen, verminderde eetlust en diarree.
- Spontaan optredende blauwe plekken en/of bloedneuzen. Dit kan het gevolg zijn van een verminderde aanmaak van bloedplaatjes.
Op langere termijn:
- Verhoogde kans op infecties, zoals aanhoudende keelpijn en/of hoesten of koorts.
- Leverfunctiestoornissen kunnen zich uiten in een gele verkleuring van de huid en/of oogwit.
- Alvleesklierontsteking, die zich kan uiten in heftige continue pijn in de bovenbuik en/of rug.
- Bloedarmoede door verminderde aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg.
- Wratten veroorzaakt door een virusinfectie door verminderde weerstand.
- Er is een licht verhoogde kans op huidkanker en lymfomen (gezwel van de lymfeklier en/of lymfevaten) bij het gebruik van thiopurines.
Effect op vruchtbaarheid
Uit onderzoek is gebleken dat het gebruik door zowel mannen als vrouwen géén verhoogd risico geeft op aangeboren afwijkingen.
Zwangerschap
Overleg altijd met uw MDL-arts of IBD-verpleegkundige bij een actuele zwangerschapswens.
Borstvoeding
In het algemeen wordt aangenomen dat de thiopurines tijdens de borstvoeding weinig gezondheidsrisico’s opleveren voor het kind. Het komt in hele lage doseringen voor in de moedermelk, dit heeft geen nadelig effect voor het kind.
Vaccinaties
Meld altijd aan je arts dat je thiopurines gebruikt. Dit medicijn kan de werking van sommige vaccins verminderen en de kans op bijwerkingen door vaccins vergroten.
Vaccinatie met een verzwakt levend vaccin, zoals bof, mazelen, rode hond (BMR), gele koorts of BCG, moet worden vermeden tijdens het gebruik van thiopurines. Overleg met je MDL-arts of IBD-verpleegkundige als je gevaccineerd moet worden.
Wij adviseren je om je jaarlijks tegen griep (influenza; een dood vaccin) te laten vaccineren bij je huisarts. Het medicijn heeft geen invloed op de werking van de griepprik.
Controles
- Om eventueel optredende bijwerkingen vroegtijdig op te sporen, laat je MDL-arts regelmatig je bloed onderzoeken.
- Dit gebeurt in de eerste periode ieder week, tweewekelijks of maandelijks.
- Als na een aantal maanden de controles goed zijn vinden deze daarna om de 3-4 maanden plaats.
Voorzorgsmaatregelen
Om het medicijn veilig te gebruiken worden onderstaande waarschuwingen meegegeven.
Alcohol
Wees voorzichtig met het gebruik van alcohol. In combinatie met het gebruik van thiopurine is de kans groter op stoornissen in de werking van de lever. Gebruik daarom niet meer dan één consumptie per dag.
Huidproblemen
Patiënten die thiopurines gebruiken, kunnen een klein verhoogd risico lopen op huidproblemen waaronder huidkanker. Vermijd daarom een te grote blootstelling aan zonlicht en UV-straling.
- Wees voorzichtig in de zon.
- Gebruik in de zomer een goede zonnebrand met tenminste factor 50.
- Ga niet onder de zonnebank/solarium.
- Als je veranderingen in je huid bemerkt, meldt dit dan aan je MDL-arts of MDL-verpleegkundige.
- Het kan soms noodzakelijk zijn mensen uit voorzorg door te verwijzen naar de dermatoloog, vooral na langdurige behandeling (minimaal 8 jaar).
Aanvullende informatie
Als je naast Azathioprine andere geneesmiddelen gebruikt zoals:
- Urinezuurverlagende middelen ( bij jicht: allopurinol / Zyloric® )
- Bloeddrukverlagende middelen ( ACE-remmers )
- Sulfasalazine
dien je je MDL-arts hiervan op de hoogte te stellen. De dosis azathioprine moet dan misschien worden aangepast.
- Gebruik je bloedverdunners, meldt het gebruik van de thiopurine dan aan de trombosedienst
Heb je nog vragen?
Heb je na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan gerust contact op met uw MDL-arts of IBD-verpleegkundige.
- De IBD-verpleegkundige heeft een telefonisch spreekuur en is rechtstreeks bereikbaar van maandag tot vrijdag van 8.45 tot 10.15 op het telefoonnummer 0413 - 40 23 16. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken.
- Bij dringende vragen buiten dit tijdstip kun je tijdens kantooruren contact opnemen met de polikliniek Maag-Darm-Leverziekten: 0413 - 40 19 32.
Voor niet dringende vragen mag je ook mailen met vermelding van je naam en geboortedatum naar ibdverpleegkundige@bernhoven.nl Je email wordt binnen 2 werkdagen beantwoord.