Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Deze folder is bedoeld ter ondersteuning van je behandeling van zwangerschapsdiabetes door de diëtist en de diabetesverpleegkundige. Je leest hier meer over gezonde voeding tijdens je zwangerschap en we geven je voedingsadviezen.

Gezonde voeding: wat heb je elke dag nodig?

De (voedings)adviezen die je krijgt bij de behandeling van je zwangerschapsdiabetes helpen om je bloedglucosewaarde stabiel te houden. De basis is een gezonde en volwaardige voeding. 

Tijdens je zwangerschap heb je gemiddeld per dag nodig:

Koolhydraten 

‘Koolhydraten’ is een verzamelnaam voor zetmeel en verschillende soorten suiker. Koolhydraten worden tijdens de vertering afgebroken tot glucose en deze glucose wordt vervolgens opgenomen in het bloed. Na het eten van een maaltijd met koolhydraten, stijgt de bloedglucose. De alvleesklier wordt dan actief en produceert insuline. Normaal zorgt je lichaam ervoor dat de hoeveelheid insuline past bij de hoeveelheid koolhydraten die je binnenkrijgt. Eet je wat meer koolhydraten, dan maakt je lichaam wat meer insuline aan. Eet je wat minder koolhydraten, dan maakt je lichaam minder insuline aan. Bij zwangerschapsdiabetes heeft je lichaam hier moeite mee.

Er zijn verschillende soorten koolhydraten:

• vruchtensuiker: in fruit en vruchtensappen
• melksuiker: in melk en melkproducten (behalve in kaas)
• zetmeel: in brood, aardappelen, peulvruchten, deegwaren en rijst
• suiker: in zoet broodbeleg, koek en gebak, snoep en frisdrank.

(Voedings)adviezen bij zwangerschapsdiabetes 

Deze adviezen helpen om je bloedsuiker op gezond niveau te houden:

Vermijd snelle, vloeibare suikers

Vloeibare suikers worden snel opgenomen in je bloed en veroorzaken een te hoge bloedglucosewaarde. Voorbeelden van producten met snelle suikers zijn koffie/thee met suiker, frisdrank, limonade en vruchtensappen. Neem ook geen light-vruchtensappen. Vruchtensap is van fruit gemaakt, waardoor het nog altijd vruchtensuiker bevat. Gebruik ook geen suikervervangers zoals honing of siroop.

Veilige keuzes tijdens je zwangerschap zijn water, thee (zonder suiker), suikervrije ranja (bijvoorbeeld Slimpie, Burg limo light, Teissière) of light-frisdrank (zoals cola light/zero of sinas light), Crystal Clear en Rivella. Dit geldt ook voor andere producten met zoetstoffen zoals zoetjes.

Kies voor volkoren graanproducten, peulvruchten, groente en fruit en beperk het gebruik van geraffineerde producten

Koolhydraten als volkoren graanproducten, peulvruchten, groenten en fruit bevatten veel voedingsvezels. Voedingsvezels hebben een gunstige invloed op het glucosegehalte in je bloed: ze vertragen namelijk de opname van glucose in het bloed.

Beperk het gebruik van geraffineerde koolhydraatbronnen zoals witbrood en broodproducten van wit meel, gebak, snoep, koekjes, biscuits, vezelarme ontbijtgranen (zoals cornflakes en crispies), witte rijst en pasta.

Zorg voor regelmaat in de hoeveelheid en spreiding van koolhydraten over de dag

Heel nauwkeurig rekenen is niet nodig. In de Koolhydratenlijst verderop in deze folder staat hoeveel koolhydraten er in diverse producten zit. Je hoeft dus niet suikervrij te eten. 

Aan je bloedglucosewaarde kun je aflezen of je iets moet veranderen:

• Bloedglucosewaarde lager dan 6,7 mmol/l
  Als je bloedglucosewaarde 2 uur na de maaltijd onder de 6,7 mmol/l blijft, is de balans tussen de hoeveelheid koolhydraten en de hoeveelheid insuline die je lichaam aanmaakt, goed en hoef je je voeding niet aan te passen.
• Bloedglucosewaarde hoger dan 6,7 mmol/l
  Als je bloedglucosewaarde boven de 6,7 mmol/l is, kan het helpen de koolhydraten meer te spreiden over de dag. Probeer hierbij te ontdekken bij hoeveel gram koolhydraten je bloedglucosewaarde wel onder de 6,7 mmol/l blijft. Je hoeft dan in de meeste gevallen niet minder te eten, maar je kunt de koolhydraten beter spreiden over de dag. Of je kunt andere producten gebruiken, bijvoorbeeld hartig in plaats van zoet beleg. 

Sommige maaltijden zoals pizza, patat, pannenkoeken, rijst of pasta bevatten veel meer koolhydraten dan bijvoorbeeld aardappelen. Houd daarom goed rekening met de hoeveelheid en bepaal voor jezelf of je deze maaltijden beter niet kunt nemen.

Beweeg voldoende

Beweging helpt om de bloedglucose onder controle te krijgen. Door beweging wordt glucose uit het bloed opgenomen door de spieren, waar het als energie gebruikt wordt. Ook kan beweging de insulinegevoeligheid verbeteren, waardoor je bloedsuiker naar beneden gaat. 

We adviseren je om minimaal 30 minuten per dag te bewegen in een laag tempo. Denk hierbij aan rustig wandelen, fietsen, yoga of zwemmen. Kijk wat mogelijk is en wat je prettig vindt. Beweging tijdens de zwangerschap is veilig, als je luistert naar je lichaam. Naast de positieve gevolgen voor de bloedglucose helpt beweging ook bij het verminderen of voorkomen van rugpijn en het verbeteren van je spierkracht en uithoudingsvermogen.

Let op je gewicht

Tijdens je zwangerschap is eten voor 2 niet nodig. Als je naast de normale zwangerschapskilo's niet extra aankomt, is dat goed voor je baby en kom je na de zwangerschap snel weer op je oude gewicht. Als je zwanger bent, kun je beter niet streng lijnen.

BMI en gewicht

De BMI (Body Mass Index) is een internationaal gebruikte maat die laat zien of je een gezond gewicht hebt in verhouding tot je lengte. Je BMI geeft een inschatting van hoe gezond je lichaamsgewicht is. 

Dit overzicht laat zien welke gewichtstoename gezond is:

• 12,5 tot 18 kg bij BMI < 18,5 kg/m2 (ondergewicht)
• 11,5 tot 16 kg bij BMI 18,5-25 kg/m2 (normaal gewicht)
• 7 tot 11,5 kg bij BMI 25-30 kg/m2 (overgewicht)
• 5 tot 9 kg bij BMI ≥ 30 kg/m2 (ernstig overgewicht)

Je kunt jouw BMI berekenen op voedingscentrum.nl/nl/bmi-meter.

Gebruik vitamines en mineralen

We adviseren je om tot 8 weken na de conceptie (de 10e week van de zwangerschap) dagelijks een supplement met 400 microgram foliumzuur te gebruiken. Daarnaast is het advies om gedurende de gehele zwangerschap dagelijks 10 microgram vitamine D in te nemen. Wil je daarnaast nog extra vitamines en mineralen gebruiken? Kies dan voor een multivitamine-preparaat speciaal voor de zwangere vrouw. Als je dat doet, hoef je  geen extra vitamine D en foliumzuur meer te gebruiken.

Handige informatie van het Voedingscentrum

Heb je specifieke vragen over wat je wel of niet mag eten tijdens je zwangerschap? Kijk dan op de website van het Voedingscentrum: voedingscentrum.nl/etenzwanger. Of je downloadt de gratis app ZwangerHap. Hier kun je bijvoorbeeld snel opzoeken of een voedingsmiddel tijdens de zwangerschap gegeten mag worden of niet.

Vragen?

Als je vragen hebt, kun je altijd contact opnemen met de afdeling diëtetiek: 0413 - 40 22 50.

Mailen kan ook: dietetiek@bernhoven.nl.

Voedingsadvies op maat

Tijdens consult te bespreken met diëtist

Ontbijt:

Tussendoor:

Lunch:

Tussendoor:

Warme maaltijd:

Tussendoor:

Koolhydratenlijst

In de koolhydratenlijst staan voedingsmiddelen vermeld met de hoeveelheid koolhydraten die het desbetreffende voedingsmiddel bevat. Voor de exacte hoeveelheid koolhydraten kun je ook op de verpakking van het product kijken.

Deze lijst geeft je inzicht in de hoeveelheid koolhydraten van de diverse producten per verstrekkingseenheid. Daarnaast kun je met behulp van deze lijst variëren met producten waarbij rekening houdend met de hoeveelheid koolhydraten. N.B. De lijst geeft niet aan of een product gezond of ongezond is.

De producten die in deze tabel staan, zijn gebaseerd op de analyses van de 'Eettabel' van het voedingscentrum.

Mocht je een product hebben, wat niet in deze tabel staat, dan kun je evt. een koolhydratenapp downloaden waar je dan de koolhydraten van het desbetreffende product kunt opzoeken, bijv. mijn eetmeter van het Voedingscentrum. Dit is een gratis app.