Bekkenpijn, bekkeninstabiliteit en zwangerschap

Je bent zwanger en misschien merk je al dat je last hebt van pijn in je bekken of je onderrug. Dat is heel normaal, want ongeveer de helft van de zwangere vrouwen ervaart dit. Deze folder vertelt je over bekkenpijn en bekkeninstabiliteit tijdens de zwangerschap, inclusief wat het is, wat de oorzaken zijn en wat je eraan kunt doen. We geven je advies over houding en beweging en praten ook over de bevalling en het herstel daarna, en hoe het zit met een volgende zwangerschap.

Wat is bekkenpijn en bekkeninstabiliteit?

Je hoort soms verschillende termen voor dezelfde klachten: bekkenpijn, bekkeninstabiliteit en symfysiolyse. Symfysiolyse betekent dat de verbinding tussen je schaambeenderen wat weker en rekbaarder wordt. Bekkenpijn ontstaat door druk van je groeiende baarmoeder en rek aan banden en spieren in je bekken. Bij bekkeninstabiliteit is de steunfunctie van de bekken minder stevig.

Bouw van het bekken

Je bekken bestaat uit verschillende botten: het heiligbeen aan de achterkant, de darmbeenderen aan de zijkant en het schaambeen aan de voorkant. De verbindingen tussen deze botten worden soepeler en rekbaarder tijdens de zwangerschap, wat nodig is voor de bevalling. Dit kan pijn veroorzaken.

Welke klachten kun je hebben?

• Pijn bij je schaambeen, soms uitstralend naar de binnenkant van je bovenbeen, lies of schede.
• Pijn laag in je rug, uitstralend naar je bil, lies, bovenbeen of onderbeen.
• Pijn rond je stuitje, welke vaak toeneemt bij vermoeidheid en bepaalde bewegingen.
• Pijn bij het beginnen van een beweging, bijvoorbeeld opstaan uit een stoel.
• Sneller moe zijn, vooral bij staan of slenteren.
• Langzamer herstellen van vermoeidheid en pijn.

Bandenpijn

Vaak worden alle zwangerschapsongemakken toegeschreven aan bekkenpijn of instabiliteit. Echter, pijn alleen in de onderbuik of aan de zijkanten van de heupen heeft meestal een andere oorzaak en wordt bandenpijn genoemd. Dit ontstaat door het groeien van de baarmoeder en is geen bekkenpijn of instabiliteit. Bespreek eventuele pijnklachten altijd met je zorgverlener voor een juiste diagnose en passende behandeling.

Wat veroorzaakt deze klachten?

Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap maken de verbindingen tussen je bekkenbotten losser. Meestal begint dit rond de 20e week van je zwangerschap. Ook groeit je baarmoeder, verandert je houding en belasten sommige activiteiten je bekken meer.

Wat kun je doen aan de klachten?

Vraag uitleg aan je verloskundige, arts of fysiotherapeut. Zij geven advies over hoe je de klachten kunt verminderen en de balans tussen belasting en belastbaarheid kunt herstellen. Belangrijk is om te luisteren naar je lichaam en een goede balans te vinden tussen rust en activiteit. Beweging is nodig om de spieren op sterkte te houden en spierzwakte te voorkomen. Rust kan van belang zijn om verergering van de klachten te voorkomen.

Algemene adviezen

• Probeer de klachten te accepteren en leer ermee omgaan.
• Let op je houding en beweging.
• Vermijd situaties waarin je kunt vallen of uitglijden.
• Voer geen zwaar belastende activiteiten uit.
• Kies activiteiten die je spieren versterken zonder ze te veel te belasten.
• Overleg met je verloskundige, gynaecoloog of huisarts over mogelijkheden voor ondersteuning thuis en op je werk. Denk bijvoorbeeld aan aanpassingen op het werk, minder of stoppen met werken en het overwegen van een revalidatie-arts.

Speciale maatregelen

Wij raden aan om onderstaande speciale maatregelen samen toe te passen. Een fysiotherapeut kan je hierbij helpen.

• Een niet-elastische band kan je bekken ondersteunen, maar draag deze alleen op advies van een deskundige.
• Bewegings- en houdingsoefeningen kunnen helpen met als doel je houding corrigeren en te leren bewegen met zo weinig mogelijk extra belasting van het bekken.
• Leer je pijngrenzen kennen en luister naar de pijnsignalen. Vermijd situaties die de pijn veroorzaken.
• Pijnbestrijding via fysiotherapie kan nuttig zijn.
• Neem voldoende rust en zoek hulp bij je huishouden, eventuele kinderen en werk.

Een niet-elastische band: S-I-bandage

De juiste maten voor S-I-bandage zijn: voor 5 cm en achter 7 cm breed. Deze band ondersteunt de bekkenverbindingen. Er zijn ook ander banden verkrijgbaar. Zo ondersteunt de GM-band ook je groeiende buik. De Erasmusband ondersteunt het bekken en drukt met name aan de voorzijde de bekkenbeenderen tegen elkaar aan. Draag de band alleen op advies van een deskundige. De band is een hulpmiddel voor belastende situaties. Draag de band bij zitten, liggen of fietsen alleen als je dat prettig vindt. Gebruik de band liever niet als je geen problemen ervaart; de spieren kunnen dan beter hun werk doen.

Begrip

Om bovenstaande adviezen op te kunnen volgen is het belangrijk dat er op het werk en thuis begrip bestaat. Het kan lastig zijn om begrip te vragen. Toch is het belangrijk om de klachten serieus te nemen en daadwerkelijk begrip te vragen. De combinatie van (aanstaande) moeder, partner en werknemer kan te zwaar zijn naast de belasting door de zwangerschap of het kraambed zelf.

Houdings- en bewegingsadviezen

• Zitten: Kies een comfortabele stoel. Zorg ervoor dat je rechtop zit en gebruik eventueel een kussen in je onderrug voor extra steun.
• Staand: Probeer langdurig stilstaan te vermijden. Wissel regelmatig van houding door te gaan zitten of te lopen.
• Traplopen: Als traplopen lastig is, probeer dan om per trede één voet tegelijk bij te trekken, zittend de trap op te gaan of achteruit de trap af te gaan.
• Liggen en slapen: Leg een kussen tussen je knieën en enkels als je pijn hebt. Zijligging kan comfortabel zijn.
• In en uit bed komen: Rol op je zij, steek je voeten uit bed en duw jezelf omhoog met je armen als je uit bed wilt stappen. Sta vervolgens op, met je handen steunend op je bovenbeen.
• Aankleden: Kleed je zitten aan. Instapschoenen kunnen handig zijn.
• Seksualiteit: Zoek een houding waarbij je je benen niet te ver spreidt. Zijligging kan prettig zijn.
• Keukenwerkzaamheden: Zitten op een kruk met wieltjes kan minder belastend zijn dan constant staan.
• Autorijden: Leg een plastic zak op de autostoel om het instappen te vergemakkelijken. Door de zak kun je makkelijker draaien. Tijdens het rijden kunnen snelle bewegingen van de voet pijnlijk of onmogelijk zijn.

Adviezen voor de bevalling

• Bekkenklachten zijn meestal geen reden voor inschakeling van een gynaecoloog.
• Je kunt thuis of poliklinisch bevallen, tenzij er medische noodzaak is voor een ziekenhuisbevalling.
• Een keizersnede wordt alleen gedaan als dat medisch nodig is.
• Let tijdens de bevalling op je houding en vermijd exterme spreidstand van je benen.
• Soms overwegen we een inleiding bij 38 weken bij exteem ernstige klachten waarbij je niet of nauwelijks meer uit bed kunt komen.
• Als de uitdrijving niet voldoende vordert, terwijl het hoofd van je kind diep genoeg is gekomen, kunnen we tijdens het persen met vacuüm of tang de uitdrijving versnellen.
• Als pijnstilling tijdens de bevalling nodig is, kun je een ruggenprik of prik met pijnstillende medicijnen krijgen.

Na de bevalling

De klachten gaan niet meteen weg na de bevalling. Het kan even duren voordat de verbindingen tussen de bekkenbotten weer hun oude stevigheid terug hebben. Blijf letten op je houding en beweging en draag indien nodig nog een tijdje een bekkenband. Het herstel kan enige tijd duren, maar de klachten zouden langzaam moeten verminderen. Je kunt je activiteiten weer langzaam gaan uitbreiden.

• Probeer vanaf dag 2 na de bevalling 1 keer per dag een klein stukje te lopen en even in een stoel te zitten.
• Liggend voeden van je baby kan onnodige inspanning voorkomen. 
• Bij stress, menstruatie en vermoeidheid kunnen je klachten tijdelijk weer toenemen.
• Denk eventueel na over aanvullende hulp voor in huis in aansluiting op de kraamzorg.

Een volgende zwangerschap

Klachten kunnen terugkomen bij een volgende zwangerschap. Soms kunnen deze klachten eerder beginnen of heviger zijn, maar je weet nu beter hoe je ermee om kunt gaan. Ons advies is om te wachten met een volgende zwangerschap tot je voldoende bent hersteld. Dat wil zeggen: tot de pijnklachten zijn verminderd en je spieren voldoende verstevigd zijn door oefeningen.

Angst

Het kan zijn dat je angst hebt om in een rolstoel terecht te komen. Maar blijvende invaliditeit is een zeer grote uitzondering. Het grootste deel van de pijnklachten geneest spontaan. Dit duurt meestal maanden en soms meer dan een half jaar. Ernstige klachten bij bekkenstabiliteit verdwijnen meestal na een half jaar. Soms langer.

Vragen?

Heb je nog vragen na het lezen van deze folder? Neem dan gerust contact op met de poliliniek gynaecologie: 0413 - 40 19 38 (maandag t/m vrijdag van 8.00 - 17.00 uur).